Yerleşim Yeri: İstanbul
Kurucusu: Haseki Hürrem Sultan (965/1558)
Mimarı: Mimar Sinan
Yapılış Tarihi: 946/1539
Payesi:
Tanıtımı: Kurucusu Haseki Sultan’dır. Haseki Hürrem Sultan, muhtemelen bugünkü Ukrayna sınırları içerisinde kalan ve o dönemde Lehistan hakimiyetinde bulunan Rogatin bölgesinde yaşayan fakir bir Katolik papazının kızıdır. Asıl adı Aleksandra Lisowska‘dır. Bazı kaynaklar onu Rosa, Roza, Rosanna, Ruziae, daha yaygın olarak da Roxelana adıyla anarlar. Osmanlı kaynaklarında ise Haseki Sultan olarak geçer. Yavuz Sultan Selim zamanında Kırımlıların Ukrayna ve Galiçya‘ya kadar uzanan akınları sırasında esir alınmış ve İstanbul‘a gönderilerek saraya alınmıştır. Daha sonra Sultan Süleyman‘ın hanımı olmuştur. Şehzâde Mehmed, Abdullah, Selim, Bayezid, Cihangir ve Mihrimah Sultan‘ın annesidir. 26 Cemaziyelahir 965/15 Nisan 1558’de vefat etmiş ve Süleymaniye Camii haziresinde defnolunmuştur. Haseki Hürrem Sultan’ın İstanbul’da cami, Dârülhadis, Darü’ş-Şifa, mektep ve imaretten müteşekkil külliyesi, Topkapı civarında hankah olarak yaptırdığı ve medreseye çevirdiği Haseki Sultan Ka’riye Medresesi, Mekke, Medine hayratı ve Kudüs‘te medresesi vardır. Topkapı civarında bulunan Haseki Sultan Ka’riye Medresesi umumî medrese olduğuna göre Haseki Sultan Dârülhadisi, Haseki Sultan Külliyesi içinde yer almalıdır. Mimar Sinan‘ın İstanbul’daki ilk eseri Haseki Hürrem Sultan için yaptığı Haseki külliyesidir. Cami, medrese, sübyan mektebi, imaret, darüşşifa ve çeşmeden ibaret külliye bir sokakla ayrılan iki blok halindedir. 946/1539 tarihli kitabesi vardır.
Müderrisleri:
1. Mevlâna Ali; Mevlâna Ali, Haseki Sulta Medresesi yakınındaki Darülhadise 20 akçe yevmiye ile muhaddis olmuştur.
2. Mevlâna Bali; Bu darülhadiste 20 akçe yevmiye ile görev yapan Mevlâna Ali yerine yevmi 150 akçe ile Bozdoğan kazasından emekli olan Mevlâna Balî 25 akçe yevmiye ile tayin edilmiştir.